Haftalık Ekonomik Bülten
Dünya
ABD Senatosu, borç limitinin artırılarak ülkenin temerrüde düşmesini önleyecek yasa tasarısını onayladı.ABD, 19 Ocak'ta 31,4 trilyon dolarlık borç limitine ulaşmış, ABD Hazinesi limiti aşmamak ve olası bir temerrüdü önlemek için olağanüstü önlemler almaya başlamıştı.
ABD’de ISM imalat endeksi Mayıs ayında 47,1’den 46,9’a geriledi.
ABD'de 30 yıl vadeli mortgage (konut kredisi) için ortalama faiz oranı, geçen hafta yüzde 6,91 ile kasım başından bu yana en yüksek seviyeye çıkarken, mortgage başvuruları düşüş göstermeye devam etti.
ABD’de özel sektör istihdamı 278 bin arttı. Bloomberg anketine katılan ekonomistlerin beklentisi artışın 170 bin olacağı yönündeydi.
ABD'de tarım dışı istihdam Mayıs’ta 339 bin ile beklentilerin üzerinde artarken, işsizlik oranı yüzde 3,7'e çıktı. Beklenti yüzde 3,5 olması yönündeydi.
Wall Street Journal gazetesinin haberine göre, ABD'li büyük bankaların sermaye yükümlülüklerine yüzde 20 oranında bir artış yapılması planlanıyor.
Euro Bölgesi çekirdek enflasyonu Mayıs'ta yüzde 5,3'e geriledi.
Alman İstatistik Ofisi Destatis'in verilerine göre enflasyon aylık bazda yüzde 0,2 artış beklentisine karşılık yüzde 0,1 düştü. Yıllık bazda artış oranı yüzde 6,1'e geriledi. Beklenti yüzde 6,5'ti. Nisan'da yıllık enflasyon yüzde 7,2 olmuştu.
Asya borsaları borç tavanı tasarısının onaylanmasıyla yükseldi
Çin Caixin/S&P Global imalat PMI Mayıs ayında Nisan ayındaki 49,5 puandan 50,9 puana yükselerek 11 ayın en yüksek seviyesine çıktı.
Suudi Arabistan Enerji Bakanı Abdulaziz bin Selman, Temmuz ayı için ülkesinin gönüllü olarak günlük 1 milyon varil ek petrol üretim kesintisine gideceğini, duruma göre bu kesintinin uzatılabileceğini söyledi.
UNESCO plastik kirliliğini ortadan kaldırmayı amaçlayan uluslararası anlaşmanın taslağının Kasım 2023'e kadar hazırlanmasını kararlaştırdı.
FAO Gıda Fiyat Endeksi, Mayıs'ta aylık bazda yüzde 2,6 düşerken yıllık bazda ise yüzde 22,1 gerileyerek ortalama 124,3 puan oldu.
Küresel hava yolu yolcu trafiği Nisan'da geçen yılın aynı ayına göre yüzde 45,8 artarak, salgın öncesi seviyenin yüze 90,5'ine ulaştı.
Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula Da Silva, BRICS üyesi ülkelere ortak para birimi çağrısında bulundu.
Ekonomik Kuruluş ve Kişi Yorumları
ABD Merkez Bankası (Fed), ülkede ekonomik faaliyetin Nisan ayı ve Mayıs başında "çok az" değişim gösterdiğini, gelecekteki büyüme beklentilerinin ise biraz kötüleştiğini bildirdi. Çoğu bölgede imalat faaliyetinin yataydan yukarıya doğru seyrettiği ve tedarik zinciri sorunlarının gelişmeye devam ettiği belirtilen raporda, ulaştırma hizmetlerine talebin de azaldığı ifade edildi.
Avrupa Merkez Bankası (AMB) Başkanı Christine Lagarde, çekirdek enflasyonun zirveyi gördüğüne ilişkin net bir kanıt olmadığını belirterek, faiz artışlarının devam edeceğine işaret etti.
Dünya Ticaret Örgütü, Küresel Mal Ticaret Barometresi Raporu'nu yayımladı.Raporda, bir önceki okumada 92,2 puanda olan DTÖ Mal Ticareti Barometresi'nin 95,6'ya yükselmesine rağmen temel değer olan 100 puanın altında kaldığı aktarılarak, bunun trendin altında bir istikrar ile ticaret hacimlerinde yükselişin başladığına işaret ettiği ifade edildi
Uluslararası Çalışma Örgütü ILO, 2023'te küresel işsizliğin pandemi öncesi seviyelerin altına gerileyerek 191 milyona düşmesi beklenirken, tahminler düşük gelirli ülkelerin toparlanma sürecinde çok geride kaldığını gösterdi. ILO, Afrika ve Arap bölgesindeki düşük gelirli ülkelerin bu yıl salgın öncesi işsizlik seviyelerine gelme ihtimalinin düşük olduğu tahmininde bulundu
JPMorgan, Türk bankaları için yayımladığı raporda özellikle uzun vadeli tahvillerde tavsiyesini "ağırlığını azalt"tan "nötr"e çevirdi. Şirket banka tahvillerinin cazip göründüğünü ancak belirsizlikler nedeniyle nötr duruşun korunduğunu belirtti.
Goldman Sachs analistleri 3 Haziran tarihli raporlarında üç, altı ve on iki aylık dönemler için dolar/TL tahminlerini kur üzerindeki baskılara atıf yaparak yukarı yönlü revize etti.
Commerzbank yıl sonu dolar/TL tahminini 20 seviyesinden 25’e yükseltirken, 2024 yıl sonu beklentisini 30 olarak açıkladı.
Türkiye
C.Başkanlığı Kararnamesi ile yeni hükümet aşağıki şekilde oluştu, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Gençlik ve Spor Bakanı Osman Aşkın Bak, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) bankalara gönderdiği yazıda "KKM'de önden ödemeli prim" uygulamasına son verilmesini istedi.
TCMB verilerine göre brüt rezervler 26 Mayıs haftasında 3,1 milyar dolar düşüşle 98,5 milyar dolara geriledi. Son verilerle birlikte TCMB'nin brüt rezervlerinde 2,5 ayda 28 milyar dolarlık düşüş izlendi. Merkez Bankası'nın net rezervi seçim öncesi haftada eksi 4,4 milyar dolara geriledi.
Bakan Kurum, yarısı bizden kentsel dönüşüm kampanyasında 1 milyon 19 bin 471 bağımsız birim için 269 bin 670 başvuru yapıldığını bilgisin paylaştı.
Bankacılık sektörünün Nisan ayında toplam kârı Nisan'da yıllık yüzde 10,5 artış gösterdi. 4 aylık dönemde ise artış yüzde 47,4 olarak kaydedildi.
Türkiye İstatistikleri
TÜFE, May'23 - TÜFE aylık %0,04 arttı. Buna göre enflasyon yıllık %39,59 oldu. Çekirdek enflasyondaki (C-Endeksi) yıllık artış ise %46,62 oldu.
ENAGrup Tüketici Fiyat Endeksi (E-TÜFE) Mayıs ayında %7.35 arttı. E-TÜFE’nin son 12 aylık artışı %109.01 olarak gerçekleşti. Ocak-Mayıs dönemi enflasyon oranı ise %38.96 oldu.
Yurt İçi ÜFE, May'23 - Yİ-ÜFE aylık %0,65 arttı. Buna göre artış yıllık %40,76 oldu.
Dış Ticaret İstatistikleri, Nis'23 - MTA ihracat önceki aya göre %4,5 azaldı; ithalat %1,0 azaldı. TA ihracat önceki yılın aynı ayına göre %9,6 azaldı; ithalat %1,1 arttı. Dış ticaret açığı aylık 8,7 mr USD; 12 aylık 120,3 mr USD oldu.
Perakende Otomotiv Satışları, May'23 - Önceki yılın aynı ayına göre %70,9 artarak 111.356 otomobil ve hafif ticari araç satıldı. Toplam satışlar içinde otomobil satışlarının payı %78,3; hafif ticari araç satışlarının payı ise %21,7 oldu.
Menkul Kıymet İstatistikleri, 26 May - Yurt dışında yerleşik kişilerin önceki haftaya göre hisse senedi portföyü 378,67 mn$ azaldı; DİBS ve ÖST portföyü ise 12,58 mn$ arttı.
YP Mevduatları, 26 May - Yurt içi yerleşiklerin yabancı para mevduatları önceki haftaya göre 7,00 mr$ azaldı ve 176,00 mr$ oldu. Gerçek kişilerin mevduatı 3,91 mr$ azalarak 105,75 mr$; tüzel kişilerin mevduatı 3,09 mr$ azalarak 70,26 mr$ oldu.
TCMB Rezervleri, 26 May - Rezervler önceki haftaya göre 3,1 mr azaldı ve 98,5 mr USD oldu. Döviz rezervi 2,31 mr azalarak 56,5 mr USD; altın ise 0,83 mr azalarak 41,9 mr USD oldu.
Hizmet ÜFE, Nis'23 - H-ÜFE aylık %3,90 arttı. Buna göre artış yıllık %71,81 oldu.
Dönemsel Gayrı Safi Yurtiçi Hasıla (Büyüme), 1Ç23 - GSYH önceki yılın aynı çeyreğine göre %4,0 arttı.
Türkiye 5 yıllık CDS primi 575.81 puan
Vix korku endeksi 15.24 puan
Move volatilite endeksi 120.95 puan
DXY Dolar paritesi 104.218
USD10Y Tahvil faizi %3.735
Baltık Kuru Yük İndeksi 919 puan
Yorumlar
Dünya
ABD Borç tavanı anlaşması sonrası borsalar artarken, altın ve gümüş gibi değerli metaller yatay seyretti. Gerek ABD ve AB’de büyümenin yavaşlaması beklenirken Fed’in faiz artışının sonuna gelmiş olması fiyatlanırken, AB’nin faiz artışına devam edecek olması EUR/USD partisinde euro lehine artış eğilimini devam ettirecektir.
Küresel olarak yavaşlamanın devam edeceği beklentileri petrol fiyatını, sanayi emtialarını aşağı çekerken, petrol arz kesintileri fiyatın aşağı gelmesine engel olmakta. Tarım fiyatları, sanayi emtilalarında bir süre daha fiyatların aşağı gitmesi muhtemel olarak görülebilir.
Baltık Yük Endeksindeki sert düşüş eğilimi tüketim ve hammadde ticarettindeki yavaşlamayı net bir şekilde gösterirken, vix korku endeksinin 15 puan düzeyine inmesi ise ekonomik beklenti ve hareketlerde sürpriz beklentilerin azaldığını somut olarak göstermekte.
Dolar endeksindeki artış eğilimi dikkat çekerken, ABD 10 yıllık tahvil faizindeki artış eğilimi küçük ölçekli ABD ve Avrupa bankaları üzerindeki mevduat ve sermaye yeterliliği baskısını artırabilir.
Türkiye
Mehmet Şimşek’in Hazine ve Maliye Bakanı olması ve rasyonel politikalara dönülmesine dönük açıklaması ve Merkez Bankası Başkanının odasını boşalttığına dönük haberler, başta borsalarda artış getirirken, döviz kurlarında kapalı çarşı ve Bankalararası piyasadaki döviz fiyat farkının kapanarak yükselme eğilimine yol açmış durumda. 700 puanın üzerine çıkmış olan risk piriminin 575 puan seviyelerine kadar indiği ve hazine Eurobondların ikinci elde değer kazandığı görülmekte.
Mehmet Şimşek’in rasyonel politikalar açıklaması, geçen ay gerçekleşen 8.7 milyar dolarlık dış ticaret açığı ve toplamda 120 milyar dolarlık dış ticaret açığı, toplamda 125 milyar dolara çıkan kur korumalı mevduat ve 176 milyar dolar döviz mevduatla toplam mevduatın %68 oranına çıkan döviz ve Kur Korumalı Mevduat oranı, swaplar hariç -78 milyar dolar civarında olan Merkez Bankası rezervleri döviz kurları, %27 seviyelerine inen BIST’teki yabancı payları ve Gayrımenkul satışı hariç net doğrudan sermaye yatırımlarının sıfır noktasında olması dikkate alındığında, dövizde yükseliş eğilimi öngörülebilir. Döviz kuru belli bir yüksekliğe geldikten sonra sıcak para girişi borsaya, gayrimenkule ve diğer alanlara olabilecek ve yükselen kur düşme eğilimine girebilecektir. Kur konusunda yatırım bankalarının son tahminleri enflasyon rakamları dikkate alınarak dolarda yıl sonunda 25-30 lira bandında verilmektedir.
Kur artışı ile paralel olarak merkez bankasının faizleri ciddi oranda artırması beklenebilir. Bu artış maliyet artışı nedeniyle Özel Bankaların %50 ler seviyesine gelmiş ticari kredi faizlerinin biraz daha artmasına neden olacaktır. Enflasyon rakamlarının üzerinde bir kredi faizinin rasyonel olarak gerçekleşmesi, borsa üzerinde olumsuz etkileri olacak, kredi faiz maliyetini yansıtamayan ve kredi ile dönen şirketlerin iflas riskini artıracaktır.
Seçim vaatleri kapsamında gerçekleşen EYT, konut harcamaları, deprem harcamaları, emekli maaş artışları vb. harcamaların gerçekleştirme zorunlulukları parasal genişlemenin devam edeceği şekilde yorumlanabilir. Parasal genişleme, döviz kurundaki artış ise yüksek enflasyonun devam edeceğinin göstergeleri olacaktır.
Mehmet Şimşek bizi bekleyen yüksek faiz, yüksek kur ve yüksek enflasyon düzleminde bunların dengeli şekilde gelişmesi ve piyasaya güven açısından rol oynayabilir. Döviz kurları makul bir seviyeye geldikten sonra dış yatırım ve sıcak para belli bir avantaj sağlayabilecektir.
Bunlarla birlikte yerel seçimlere 10 ay kalması ve vergi artışları, faiz artışları ve kur artışları nedeniyle ortaya çıkan olumsuzluklar Mehmet Şimşek’in rasyonel politikalarını siyasi olarak zorlayabilecek unsurlardır.
TÜİK’in doğalgaz faturalarını mayıs ayı hesaplamasında sıfır olarak kabul etmesi ve enfasyonun %0,05 arttığını açıklarken ENAG enflasyonunun %7,35 arttığını açıklaması enflasyonda sorunların devam ettiğini göstermektedir.
Yabancı para mevduatının 7 milyar dolar azalması kur korumalı mevduata önemli bir kısmının geçmesi şeklinde yorumlanmaktadır.
Yorumlar
Yatırım tavsiyesi değildir
Kpro | Yönetim | Finans